Mosteiro beneditino fundado no ano 936 por Rosendo Gutérrez, bispo de Dumio e Mondoñedo, que situou o mosteiro en terras do seu irmán o conde Froilán, baixo a autoridade do abade Franquila, cunha comunidade de monxes procedentes de Santo Estevo de Ribas de Sil. No século XII, coa reforma gregoriana, acata a regra beneditina e queda baixo a submisión do bispo diocesano de Ourense, o que supón non poucos enfrontamentos.
No século XIII conseguiu ser cabeza dun distrito eclesiástico na diocese auriense conformado polas igrexas do seu couto, tendo un considerable poder xurisdicional. Ademais o abade foi dignidade na sé ourensá co título de vicearcediago.
Contou cunha importante rede de priorados: San Pedro de Rocas, Santa Comba de Naves, Coruxo, Ribeira, San Pedro de la Nave e Monte Córdova. Fóra desta rede integrou no seu patrimonio o mosteiro de Arnoia.
En 1506 intégrase na Congregación de San Bieito de Valladolid. O seu ingreso na Observancia suporá un incremento do seu patrimonio ao unir o que ata entón era propio dos seus priorados. A eficiente xestión dos seus recursos económicos permitirá unha renovación completa do seu edificio que acollerá a partir de 1538 un colexio.
A Desamortización de 1835 deixou baleiro o edificio que en 1842 pasa ser do concello. No século XX recupera o uso civil dalgunhas dependencias: foi cárcere durante a Guerra Civil e deu cabida a diversos servizos municipais, ao Xulgado ou ao Instituto de Ensino Secundario, entre outros usos.
Historia arquivística
Os fondos dos mosteiros e conventos desamortizados da provincia da Coruña ingresaron no ARG en virtude dunha orde ministerial do 10 de novembro de 1887, probablemente executada en 1888. Anteriormente, e desde o momento da exclaustración, a documentación permaneceu en dependencias públicas e incorrectamente custodiada. Antes de 1851 estiveran en Galicia os comisionados da Academia da Historia e recolleran moitos documentos relevantes para a historia de Galicia.