O Vicario Xeral Castrense é o delegado do Papa que, por si ou por outros, exerce toda a xurisdición eclesiástica sobre as cousas e persoas suxeitas á autoridade militar por razón do fuero, servizo, lugar ou oficio.
A exención dos militares da xurisdición eclesiástica ordinaria está fundamentada en privilexios outorgados polos Romanos Pontífices a petición dos monarcas españois:
Por breve de Inocencio IX de 26 de setembro de 1644, no contexto das guerras con Portugal, a súplica de Felipe IV, concedeu o Papa aos capeláns maiores que o rei nomease para os seus exércitos "toda e calquera xurisdición eclesiástica para administrar aos soldados os sacramentos da Igrexa (entendéndose dos que non se atopan na súa propia diócese, na que os seus Ordinarios poderán exercer a súa xurisdición ordinaria para con eles), e para oír e terminar sen controvers ia, sumaria, sinxela e plenamente, sen estrépito nin forma de xuízo, averiguada só a verdade, todas as causas eclesiásticas, profanas, civís, criminais e mixtas , entre ou contra as sobreditas ou calesquera outras persoas residentes nos exérci tos [...]; e tamén para impor en caso necesario calesquera censuras ou penas eclesiásticas contra os inobedientes e para implorar o auxilio do brazo seglar".
Outro breve de Clemente XII de 4 de febreiro de 1736 a instancia de Felipe V concedeu por sete anos a mesma xurisdición eclesiástica ao dito Capelán Maior dos Exércit os.
Outro de Benedicto XIV de 2 de xuño de 1741 concedeu nova prórroga por outros sete anos.
Según a Lei 1ª, Tít. VI, Libro 2 da Novísima Recopilación, Carlos III restableceu o oficio de Capelán Maior, Vicario Xeral dos Exércitos, na persoa do Patriarca de Indias, impetrando da Súa Santidade breve apostólico.
O 27 de agosto de 1768 expedíuse outro de Clemente XIII establecendo máis polo miúdo as competencias deste oficio, sumamente amplas.
A real orde de Carlos III de 12 de decembro de 1787 atribúe a xurisdición sobre os individuos da Mariña ao Vicario Xeral Castrense.
O breve de 11 de outubro de 1795 amplía de xeito extraordinario a xurisdición do Vicario Xeral Castrense.
Acompañan ao Vicario no seu oficio un Auditor Xeral, un Tribunal, Secretar ía e Arquivo; e en provincias, Subdelegados Castrenses cos seus fiscais e notarios para exercer xurisdición contenciosa e gubernativa. En caso de guerra contémplase a figura de Subdelegados Móbiles. Os encargados da cura de almas son os Capeláns Castrenses, que acceden ao seu cargo por oposición, ascenden por antigüidade e teñen a súa "parroquia" no batallón, buque, hospital, castelo ou colexio onde serven.
Tamén merecen citarse:
Os breves de Pío VII a Carlos IV do 12 de xuño de 1807 e o de León XIII a Alfonso XII, do 11 de setembro de 1883.
O real decreto relativo a matrimonios de militares de 27 de decembro de 1901.
As disposicións da República levaron, o 1 de abril de 1933, á disolución do Corpo Eclesiástico Castrense e á non renovación das facultades e privilexios concedidos polo Romano Pontífice, que estaban en vigor en virtude dun breve de 1 de abril de 1926. A vixencia non se renovou caducado o septenio.
O Arquivo Eclesiástico Castrense estivo instalado no pazo episcopal do bispado de Madrid-Alcalá e trasladouse logo do golpe de estado do xeneral Franco ao denominado Ministerio do Exército. Desde 1941 funcionou unha oficiña castrense que tramitaba todo o concernente a partidas sacramentais de militares. As copias delas expedíanse aos solicitantes (B. O. do C. Castrense , 1940, páx. 275).
É de interese para o estudio do Vicariato Xeral Castrense o acordo de 5 de agosto de 1950 entre a Santa Sede e o goberno español, no que se toca tamén o tema da asistencia relixiosa das forzas armadas. Polo seu artigo 1º a Santa Sé constituía en España un Vicariato Castrense para atender ao coidado espiritual dos militares. O Vicario Xeral sería nomeado pola Santa Sé previa presentación polo xefe do estado español e elevado á dignidade arcebispal, sendo asistido pola súa propia Curia.
Documentación relacionada
Existencia y localización de copias
Existencia de copias: No existen copias
Xunta de Galicia. Información mantenida y publicada en internet por la Xunta de Galicia