Ayuntamiento de Santa María de Oza

Referencia

• ES.GA.15030.AM/1.1.2.

Título

• Ayuntamiento de Santa María de Oza

Data de creación

• 1820-01-01 / 1912-12-31. 1820/1912 (predominio 1877/1912)

Nivel de descrición

• Fondo

Volume e soporte da unidade de descrición

• 82 Unidade(s) de instalación

• Concello de Santa María de Oza (A Coruña, España) ‌

Historia institucional/Reseña biográfica

• O termo municipal de Santa María de Oza estaba situado sobre a marxe esquerda da ría do Burgo, e lindaba polo Norte e Leste coa Coruña e a ría, ao Sur co concello de Culleredo e polo Oeste co de Arteixo. Sobre unha superficie de 23 Km2 e cunha poboación de 9.434 habitantes segundo o censo de poboación de 1910, estaba composto das parroquias de San Vicente de Elviña, San Cristóbal das Viñas, San Pedro de Visma e Santa María de Oza, capital do concello ao que da nome. Non hai constancia documentada do comezo da existencia do concello de Oza; antes dos concellos constitucionais pertencía á xurisdición real da cidade da Coruña. No seu dicionario, Pascual Madoz (1849) di que se compón de 1188 veciños. A xestión deste concello foi moi complexa, poducíndose contínuas incapacitacións de alcaldes e concelleiros e cesamento de secretarios e depositarios. O caso extremo deuse despois das eleccións de 1901, pois tivo dous concellos: un que se constituira o 19 de febreiro de 1902 na Moura (San Cristóbal das Viñas), presidido por José Gantes e outro o 1 de xaneiro de 1902 en Monelos con José Galán como alcalde. Esta situación prolongóuse durante máis dun ano. Todo isto afectóu á vida administrativa e no aspecto económico tivo como consecuencia a acumulación de débedas que no 1888 eran de: 31.339,40 pesetas á Facenda, 64.958,99 á Deputación e 15.959,15 ao Cárcere do partido. Para paliar esta situación a casa consistorial de Oza vendéuse en poxa pública xunto con outros bens de propios, polo que houbo que buscar unha casa de aluguer. Por outra parte, a falta de rendición de contas dará lugar a frecuentes inspeccións administrativas coas suas correspondentes sancións. En 1907 parte dos viciños da parroquia de Oza solicitan ao concello da Coruña a segregación daquela, para poder anexionarse ao termo municipal coruñés e así gozar dos beneficios dos viciños da cidade; entre estes últimos sinalaban: maior seguridade, iluminación pública, mellores camiños veciñais, obter os beneficios da Fundación Amboaxe para os seus fillos, redimirse do caciquismo e que non houbese excepcións odiosas no repartimento das cotas de contribución. Os contrarios á segregación de Oza aducían o encarecimento que sufrirían os artigos de primeira necesidade, maxime tendo en conta a situación humilde do resto do municipio. En 1910 decidíuse solicitar a anexión de todo o termo muncipal, á vez que se pedía un aprazamento para facer efectivos os descubertos, baseándose en que era imposible a vida económica de Oza e en que A Coruña carecía de termo municipal para a sua expansión. Finalmente a anexión producíuse pola lei do 11 de xullo de 1912, efectuándose a unión o 1º de outubro dese ano. Oza aportóu ao concello da Coruña dous concelleiros e dous vocais asociados á Xunta municipal.

Historia arquivística

• Como consecuencia das contínuas alteracións político-administrativas que sufríu este concello, sobre todo a fins do século XIX-principios do XX, a documentación estivo nas casas particulares dos secretarios e alcaldes, o que motivóu frecuentes perdas e reclamacións por parte do Xulgado; isto explicaría as ausencias e fragmentacións cronolóxicas da documentación que se conserva.

Alcance e contido

• Esta documentación, producida e recibida polo concello de Oza, divídese en catro seccións naturais que corresponden a: Órganos de Goberno, Administración Xeral, Servizos e Facenda. As series máis importantes, polo seu interés para a investigación son as que se corresponden cos libros de actas e aquelas relacionadas cos aspectos económicos. Ao ser un fondo moi fragmentado a representación de seccións-subseccións e series é moi desigual, existindo moitas lagoas documentais. Non obstante, aporta información interesante sobre o antigo concello de Oza. Hai que ter en conta que a ocupación máis xeneralizada dos habitantes do municipio era a agricultura, a pesca no litoral marítimo e, en menor medida, a industria (esta última en lugares de Monelos, Castaño, Castrillón, Castros, Eirís, Gaiteira, Molinos, Montes, Montiño e Pasaxe). A maior parte da documentación sitúase cronolóxicamente na década dos 80 do século XIX, aínda que se conservan documentos de 1820 sobre eleccións municipais e de 1827 sobre o remate de tributos.

Condicións de reprodución

Condicións de reprodución:

• Suxeito ás taxas e prezos públicos que para a reproducción de documentos fixe o concello. (Ordenanza reguladora do prezo público por prestación de servizos e utilización de instalacións culturais, educativas e análogas de titularidade municipal)

Lingua:

• Spanish; Castilian

Características físicas

Material no que se rexistra a información:

• Papel

Descrición do estado de conservación:

• A documentación está en soporte de papel e algúns expedientes en mal estado necesitarían restauración.

Existencia e localización de copias

• Existencia de copias: Existen copias
  Información adicional da copia: Fondo do Goberno Civil custodiado no Arquivo do reino de Galicia. Fondo documental da Deputación provincial da Coruña.
  

Unidades de descrición relacionadas

• Unidades de descrición relacionadas: Hai documentación relacionada dentro do fondo do Concello da Coruña. Con anterioridade ao período constitucional en Organos de Goberno-Correxedor. Con posterioridade ao período constitucional: -Organos de Goberno-Alcalde-Expedientes de segregacións e fusións do termo municipal (C-6509) -Organos de Goberno- Alcalde e Facenda, sobre cárcere do partido. -Facenda-Catastro-Formación da riqueza dos pobos de españa- Resumos e relacións xerais dos concellos do Partido da Coruña. -Servizos-Educación-Xunta de Partido -Servizos-Eleccións -Servizos-Quintas-Expedientes de reemprazo da Milicia Provincial. Fondo Bermúdez de Castro- Escrituras de propiedade desta familia no concello de Oza. Colección de Estampas de Galicia "Carlos Martínez-Barbeito"