Xulgado Especial de Revisión de Arrendamentos Rústicos de...

Referencia

• ES.GA.27028.AHPLU/1.1.5.7.XRAL.

Título

• Xulgado Especial de Revisión de Arrendamentos Rústicos de Lugo

Data de creación

• 1932

Nivel de descrición

• Fondo

Volume e soporte da unidade de descrición

• 1 Caixa(s)
• 0,1 m.

• Xulgado Especial de Revisión de Arrendamentos Rústicos de Lugo (España) ‌

Historia institucional/Reseña biográfica

• Os antecedentes do Xulgado Especial de Revisión de Arrendamentos Rústicos de Lugo atópanse na lexislación que, no contexto da reforma agraria, estableceu a II República entre 1931 e 1932. Un primeiro decreto do 7 de maio de 1931 creara distintas clases de xurados mixtos entre os que se atopaban os xurados mixtos da propiedade rústica, que eran os organismos encargados de regular os conflitos entre propietarios e colonos, determinar as bases dos contratos de arrendamento das leiras rústicas, regular o prezo, deixar sen efecto as cláusulas abusivas e sentenciar nos xuízos de desafiuzamento. Nesta liña e agravado pola difícil situación que se estaba padecendo no campo sitúase o Decreto do 11 de xullo de 1931, que propoñía medidas valedoiras para o ano en curso. Con esta disposición os contratos de arrendamento de leiras rústicas ata 15.000 pesetas anuais podían ser revisados co obxectivo de reducir o prezo; ademais os arrendatarios tiñan a posibilidade de solicitar un aprazamento no pago das rendas. As resolucións destas cuestións, ditaminadas polos xurados mixtos da propiedade rústica, eran apelables unicamente ante a Comisión Mixta Arbitral Agrícola, dependente do Ministerio de Traballo e Previsión. Posteriormente debido ás numerosas reclamacións decidiuse estender o alcance do decreto a todos os arrendamentos, independentemente da súa contía, para o que se dita o Decreto do 6 de agosto de 1931, que ademais estableceu que nos municipios onde non se constituíron xurados mixtos o organismo encargado de liquidar estas cuestións sería o xulgado de primeira instancia correspondente. Os desafiuzamentos quedaban suspendidos cando se solicitase a revisión da renda. Como as disposicións anteriores tiñan unha limitación temporal, o Decreto do 31 de outubro de 1931 reunía todo o concernente á revisión de leiras rústicas e establecía que os contratos de arrendamento que vencesen antes do 2 de marzo de 1932 quedaban prorrogados por un ano, sempre que o arrendatario non renunciase. O arrendatario estaba obrigado a consignar en metálico ou en especie a renda catastral ou a metade da renda pactada para poder solicitar a revisión do prezo do contrato. Se o propietario opoñíase declarábase iniciado o xuízo arbitral de revisión de renda, citando ás partes para un acto de previa conciliación. En canto aos desafiuzamentos e unha vez que se acordou a redución da renda, o arrendatario podía evitalo depositando ante a secretaría do xulgado a renda fixada.
• Todas estas medidas foron insuficientes, polo que se decidiu crear unha xurisdición especializada que acabase co atraso na tramitación que provocaba en moitas provincias o amplo número de xuízos de revisión interpostos. Así, co Decreto do 26 de marzo de 1932 nomeábanse en cada provincia un ou máis funcionarios xudiciais (en xeral eran xuíces de primeira instancia) para resolver nun prazo de sesenta días as demandas de revisión de contratos de leiras rústicas alí onde non se constituíu un xurado mixto. Na práctica este decreto de marzo e o seguinte de abril crean os xulgados especiais de revisión. Esta última disposición do 19 de abril de 1932 incide na creación das xurisdicións especializadas tras desvelar o número total de recursos presentados en todo o territorio nacional e destacando que en provincias como Ourense ou Pontevedra non se presentou ningunha demanda. Este decreto determinaba que conxuntamente as salas de goberno do Tribunal Supremo e das audiencias territoriais designasen o lugar de residencia do xulgado especial, establecendo os partidos xudiciais que abarcaría a súa xurisdición. Neste sentido o xuíz de primeira instancia de Monforte de Lemos é nomeado xuíz especial para coñecer os expedientes de revisión de arrendamentos de leiras rústicas en toda a provincia de Lugo. Fíxose cargo da xurisdición especial o 7 de maio de 1932. Debía reclamar aos xuíces de primeira instancia os expedientes de revisión de leiras rústicas que tivesen en tramitación. O único en remitir os asuntos iniciados no seu partido é o xuíz de Becerreá, sendo devoltos a este unha vez resoltos. En Quiroga, Sarria, Ribadeo e A Fonsagrada non se presentaron solicitudes de revisión de arrendamentos de leiras rústicas e non se constituíu na xurisdición ningún xurado mixto. Posteriores medidas emitidas de maio a xullo de 1932 mencionaban a posibilidade de aumentar o número de xuíces especiais, abreviar a tramitación dos xuízos, habilitar horas extraordinarias e días inhábiles, reducir as rendas ás institucións benéficas ou aumentar o prazo de resolución en trinta días.

Historia arquivística

• A documentación producida por este organismo xudicial conservábase no arquivo do Xulgado de Primeira Instancia e Instrución de Becerreá. No ano 2014 transferiuse ao Arquivo Xudicial Territorial de Lugo.

Alcance e contido

• Abarca un período relativamente curto pero importante desde o punto de vista socioeconómico, que nos permite coñecer a realidade do campo e adentrarnos na conflitividade das relacións sociais e profesionais da actividade agraria. Ademais é unha fonte de información para coñecer a evolución da propiedade da terra en Galicia ou servir de proba de dereitos.

Condicións de acceso

Descrición condicións de acceso:

• A documentación é de acceso libre, xa que supera os prazos que determina a lexislación vixente.

Condicións de reprodución

Condicións de reprodución:

• Os prezos e as normas do servizo de reprodución estarán suxeitos ás disposicións establecidas pola Xunta de Galicia. A prestación do servizo quedará condicionada ao estado de conservación dos fondos.

Lingua:

• Spanish; Castilian

Unidades de descrición relacionadas

• Unidades de descrición relacionadas: No Arquivo Histórico Provincial de Lugo pode atoparse documentación relacionada nos fondos dos xulgados de primeira instancia e instrución de Becerreá e do nº 1 de Monforte de Lemos.