BREVE EVOLUCIÓN
O Real decreto do 20 de maio de 1834 instauraba as xuntas electorais de partido, que radicaban nos partidos xudiciais, e as provinciais, presididas polos gobernadores civís. A sucesiva lexislación sobre a materia había outorgar un papel preponderante ás deputacións provinciais e aos concellos.
O restablecemento do réxime democrático tras a morte do xeneral Franco fixo necesaria a aprobación de novas normas que regulamentasen a organización electoral.
As xuntas electorais provinciais nacen co Real decreto 20/1977, do 18 de marzo, de normas electorais. Con todo, xa na Lei do 28 de decembro de 1907 aparecía unha figura que se pode considerar o seu antecedente: as xuntas do censo electoral, que podían ser centrais, provinciais e municipais. Estas xuntas tiñan unhas funcións moi semellantes ás actuais: inspección de servizos do censo; resolver queixas e consultas; comunicarse por medio do seu presidente coas autoridades e oficiais públicos; xurisdición disciplinaria; proclamación de candidatos; escrutinio.
NORMATIVA
O Real decreto 20/1977, do 18 de marzo; a Lei 39/1978, do 17 de setembro, de eleccións ás corporacións locais; o Real decreto 1826/1981, de normas para as eleccións ao Parlamento de Galicia; a Lei orgánica 5/1985, do 9 de xuño, do réxime electoral xeral; a Lei 8/1985, do 13 de agosto, Lei electoral de Galicia; mais as modificacións destas leis e normas de desenvolvemento... todas estas disposicións establecen que a organización electoral corresponde á Xunta Electoral Central, ás xuntas electorais provinciais e ás de zona. No caso de eleccións ao Parlamento de Galicia establécese a Xunta Electoral de Galicia, con funcións análogas á Central.
CONSTITUCIÓN
As xuntas electorais provinciais constituiranse obrigatoriamente no prazo dos oito días seguintes á publicación da Lei 20/1977.
Entre a Lei 20/1977 e a 5/1985, as xuntas electorais provinciais cambian o seu carácter: así, entre 1977 e 1985 teñen a consideración de órganos permanentes da Administración electoral, aínda que os vogais da central e das provinciais cesarán na súa condición ao finalizar cada proceso electoral. A partir de 1985, a Central é un órgano permanente, pero o mandato das provinciais e das de zona conclúe cen días despois das eleccións.
SEDE E COMPOSICIÓN
As xuntas electorais provinciais teñen a súa sede nas capitais de provincia e celebran as súas sesións en locais propios, ou —como é o máis habitual e así sucede coa da Coruña— na sede onde exercen os seus cargos os secretarios: é dicir, na Audiencia Territorial ou Provincial.
O presidente será o presidente da Audiencia; o vicepresidente, se existe, será tamén un membro da Audiencia por orde de idade.
Os vogais varían un pouco ao longo do tempo; pero, con carácter xeral, son membros da xudicatura: maxistrados, avogados, notarios, profesores universitarios, etc. Algúns deles son nomeados polos partidos políticos.
Exercerá o cargo de secretario o da Audiencia respectiva; se houbese varios, o máis antigo. Terá voz pero non voto e á súa disposición terá o persoal da Xunta Electoral ou o da Audiencia. Se este persoal non fose suficiente, a autoridade gobernativa (normalmente o gobernador civil) debe proporcionarlle máis persoal.
A documentación estará baixo a custodia do secretario, nas oficinas onde exercen os seus cargos.
Os cargos de Presidente e Secretario son obrigatorios. Cando se constitúen, o presidente debe publicar no BOP a relación de membros que a compoñen. Por outra banda, indicaremos que a asistencia ás sesións que celebren é obrigatoria e que os acordos hanse adoptar por maioría de votos; o voto do presidente é de calidade.
COMPETENCIAS
As competencias, dentro dos límites da súa xurisdición son, entre outras, as que seguen:
- Dirixir e inspeccionar os servizos que se refiren ao censo.
- Resolver consultas e ditar instrucións.
- Resolver queixas, reclamacións e recursos.
- Comunicarse, por medio do seu presidente ou secretario, coas autoridades e funcionarios públicos.
- Exercer a xurisdición disciplinaria sobre as persoas que interveñen con carácter oficial no proceso.
- Escrutar o voto dos residentes ausentes.
- O depósito da propaganda electoral.
- Escrutinio xeral, etc.
Historia arquivística
A primeira transferencia foi realizada polo Goberno Civil da provincia da Coruña en novembro do ano 1994. Incluía a documentación de diferentes procesos electorais, referendos e censos desde o ano 1976 ata 1989.
O Goberno Civil realizou unha nova transferencia en marzo de 1997, con documentación das eleccións xerais e ao Parlamento de Galicia do ano 1993.
Nesa mesma data o Instituto Nacional de Estatística remitiu ao Arquivo a documentación de diferentes eleccións, referendos e censos desde o ano 1981 ata 1991.
Alcance e contido
Este fondo documental céntrase nun período cronolóxico que abrangue desde 1977 ata 1993, data da última transferencia de documentación realizada. Trátase da documentación máis importante para o estudo da evolución dos comicios electorais celebrados na provincia coruñesa desde a instauración do réxime democrático en España tras o réxime franquista.
A documentación ofrece información sobre todos os pasos que comprende un proceso electoral:
- Convocatoria das eleccións, coa conseguinte proclamación de candidaturas, establecemento de seccións, distritos e mesas, confección do material electoral (papeletas, sobres, urnas, etc).
- Campaña electoral, coa comunicación de celebración de mitins, propaganda nos medios de comunicación, carteis e folletos.
- Celebración das elección propiamente ditas, coa conformación dos expedientes electorais do proceso, o escrutinio, o pagamento de axudas de custo…
- Finalmente, os recursos que poden presentarse, a fiscalización económica dos partidos ou a proclamación de candidatos.
O fondo ofrece información completa sobre as eleccións de carácter xeral, autonómico, europeas e sobre os referendos; pero resulta menor para as locais, xa que, por exemplo, carecemos dos sobres electorais coa documentación da votación das diferentes mesas que se conservan nas diferentes xuntas electorais de zona.
Condicións de acceso
Condicións de acceso
Descrición condicións de acceso:
A documentación é de libre acceso para os cidadáns en xeral. Este dereito está expresamente garantido pola Constitución española de 1978 no seu artigo 105.b. A Lei 30/1992, do 26 de novembro, de réxime xurídico das administracións públicas e procedemento administrativo común, no seu artigo 37.6 establece que, entre outros, rexeranse polas súas disposicións específicas os arquivos regulados pola lexislación do réxime electoral. A Lei 5/1985 do réxime electoral, no seu artigo 41 regula o acceso, pero só no caso da documentación do censo.
Para o caso concreto da documentación custodiada nos arquivos debemos acudir á Lei 16/1985, do 25 de xuño, do patrimonio histórico español, nos seus artigos 57.a e 62; e ao artigo 82 da Lei 8/1995, do 30 de outubro, do patrimonio cultural de Galicia.
O artigo 37 da Lei 30/1992 e o 57.1 da Lei 16/1985 sinalan as regras que rexen as consultas. Determinadas series veranse afectadas no seu dereito de acceso no caso de que o seu contido afecte aspectos como a seguridade do Estado, a pescuda dos delitos ou a intimidade das persoas.
Normativa:
Documentación pública de titularidade estatal xestionada pola Xunta de Gali cia. Ó estar depositados no Arquivo do Reino de Galicia, os documentos adquiren a condición de Bens de Interés Cultural (art. 50 da Lei 8/1995, de 30 de outubro , do Patrimonio Cultural de Galicia e 60 da Lei 16/1985, do 25 de xuño, do Patrimo nio Histórico Español), pasando a gozar así do réxime de protección establecido nesas normas.
Condicións de reprodución
Condicións de reprodución:
A reprodución da documentación deste fondo está suxeita ás seguintes disposicións:
- Decreto 219/2011, do 17 de novembro, polo que se fixan os prezos públicos e as normas dos servizos de reprodución prestados nos arquivos xestionados pola Xunta de Galicia.
- Orde do 31 de agosto de 2010, pola que se establecen as normas para a consulta e reprodución dos documentos nos arquivos propios e xestionados pola Xunta de Galicia.
Dereitos de Autor
Situación de Dereitos de Autor:
Os deseños que forman parte do fondo son obxecto de propiedade intelectual por parte dos seus autores cando se teña constancia deste dato (art. 1,4,14 do Real decreto lexislativo 1/1996 do 12 de abril, aprobación do texto refundido de propiedade intelectual).
Lingua:
Spanish; Castilian
Galician
Escritura:
Humanista
Características físicas
Estado de conservación:
Bo
Descrición do estado de conservación:
Trátase fundamentalmente de documentación textual en papel, aínda que contén unha importante cantidade de folletos e carteis dos partidos políticos na serie Expedientes de depósito de carteis, folletos…de propaganda electoral. A documentación goza dun bo estado de conservación.
Documentación relacionada
Existencia e localización de orixinais
Localización de orixinais: Esta é a documentación orixinal
Existencia e localización de copias
Existencia de copias: Non existen copias
Unidades de descrición relacionadas
Unidades de descrición relacionadas: Atopamos documentación directamente relacionada con esta no fondo do Goberno Civil, xa que nos procesos electorais exerce determinadas competencias en canto a xestión de material, nomeamento dos representantes da Administración, escrutinio e comunicación de manifestacións e reunións, así como todo o relacionado coa publicación no Boletín Oficial da Provincia daqueles actos que regulamentariamente deban ser publicados. Documentación relacionada noutros arquivos: dependendo da entidade das eleccións (xerais ou europeas, autonómicas ou locais), a documentación relacionada atoparémola nos seguintes arquivos: o fondo documental da Xunta Electoral Central; o fondo da Xunta Electoral de Galicia; os fondos das xuntas electorais de zona dos diferentes concellos da provincia.
Xunta de Galicia. Información mantenida y publicada en internet por la Xunta de Galicia