A Real Intendencia de Galicia foi creada por Real cédula do 2 de abril de 1712, e como as restantes intendencias establecidas en España durante o reinado de Felipe V, responde a un modelo de institución “comisarial”, é dicir, que está presidida por un funcionario que actúa en comisión de forma temporal baixo a dependencia directa do poder central, e máis concretamente, do poder de El-rei. Neste senso, responde a un modelo de administración “secretarial” fronte a outro “colexial” ou sinodal, imperante a primeiros do século XVIII, que os Borbóns trataron de impoñer a imitación da administración francesa, pero que xa contaba con antecedentes en España. Esta nova institución topou coa oposición das institucións tradicionais de Galicia, que xunto con outras circunstancias supuxeron a súa suspensión entre 1716 e 1718. A Real ordenanza de 1718 regulamentou o nomeamento dos intendentes e o seu ámbito xurisdicional. Pero o pleno desenvolvemento das súas funcións administrativas non se acadou ata a segunda metade do século XVIII, a raíz da publicación da Ordenanza de intendentes-corrixidores de 1749, que debe relacionarse con outras disposicións que no mesmo ano impoñen a recadación e administración directa das rendas por parte da Coroa e o establecemento da Única Contribución, imposto directo co que se pretendía racionalizar o sistema fiscal. As funcións dos intendentes eran moi amplas. Destacan as de carácter militar (ou facendístico-militar) e facendístico (recadación, control e administración de rendas), pero tamén as tiñan de xustiza e de fomento (da riqueza, das comunicacións…). Froito do espírito reformista, ilustrado e despótico do século XVIII, a oposición das institucións e forzas tradicionais (como o Consello de Castela ou a propia Audiencia de Galicia), mais o nacemento e desenvolvemento do Réxime Liberal significarán primeiro unha mingua das súas atribucións, que quedarán reducidas na práctica ás facendísticas. Coa división territorial de España en provincias a antiga provincia de Galicia desaparece e con ela o seu intendente. O Real decreto de 23 de setembro de 1836 establece a creación de tantas intendencias da real facenda como provincias haxa no territorio español, polo que no territorio galego xurden as da Coruña, Lugo, Ourense e Pontevedra
Historia archivística
O fondo parece ser só unha pequena parte do orixinal. Non existe constancia oficial de entrada no Arquivo. Tradicionalmente únese ao fondo do Xulgado de Correos e Camiños porque foi identificado entre a documentación que ingresara no ARG en 1843 procedente deste órgano relacionado coa Real Intendencia, suprimido no ano 1842 e competente na resolución de conflitos do persoal e servizos destes ramos.
Outra parte do fondo entrou por transferencia coa documentación procedente da Delegación Provincial de Facenda da Coruña, e inclúe os Libros do Catastro do Marqués da Ensenada. Outra parte entrou mesturada coa documentación das Xuntas de Armamento e Defensa e coa documentación eclesiástica.
Alcance e conteúdo
Comprende expedientes relacionados tanto co propio funcionamento da Intendencia como coa recadación de impostos, administración das rendas estancadas, xestión económica dos bens das cidades e vilas, aduanas, contrabando, venda de bens de obras pías, recadación das penas de cámara e gastos de xustiza , construción de camiños; causas e preitos relacionados co persoal, xa sexa de persoal da Intendencia como tal ou do Xulgado de Correos e Camiños, entre outros. Os Libros do Catastro do Marqués da Ensenada, que corresponden ás parroquias e xurisdicións da actual provincial da Coruña, reúnen unha gran cantidade de información sobre a poboación e a riqueza agraria de mediados do século XVIII.
Condiciones de acceso
Condiciones de acceso
Descripción condiciones de acceso:
Acceso libre en xeral.
Condiciones de reproducción
Condiciones de reproducción:
A reprodución da documentación deste fondo está suxeita ás seguintes disposicións:
- Decreto 219/2011, do 17 de novembro, polo que se fixan os prezos públicos e as normas dos servizos de reprodución prestados nos arquivos xestionados pola Xunta de Galicia.
- Orde do 31 de agosto de 2010, pola que se establecen as normas para a consulta e reprodución dos documentos nos arquivos propios e xestionados pola Xunta de Galicia.
Lengua:
Spanish; Castilian
Características físicas
Estado de conservación:
Bo
Documentación relacionada
Existencia y localización de copias
Existencia de copias: Non existen copias
Unidades de descripción relacionadas
Unidades de descripción relacionadas: - Colección documental César Vaamonde Lores- Real Audiencia de Galicia- Arquivo do Reino de Galicia, historia do arquivo
Notas
Nota general
Nota ao volume: 726 caixas son só do Catastro do Marqués de la Ensenada
Xunta de Galicia. Información mantenida y publicada en internet por la Xunta de Galicia