A Ordenanza do 4 de xullo de 1718 —para o establecemento e instrución dos intendentes, tesoureiro, pagadores e contadores dos exércitos e provincias— establece que os intendentes do exército se encargarán da subsistencia, economía e policía do exército.
En 1726 a vila de Ferrol é declarada capital do Departamento Marítimo Norte, cun intendente xeneral de mariña que conta cun escribán de Guerra e Mariña, que seguirá as ordenanzas de 1701.
En 1794 atopamos en Ferrol o gobernador político e militar, normalmente un militar, comandante en xefe dos castelos da ría, que resolve os asuntos da xurisdición militar a través do Xulgado de Guerra e Mariña e que entende ademais os asuntos de corso e presas.
O Real decreto do 7 de maio de 1802 engade á súa xurisdición entender tamén os asuntos dos bosques da Armada.
En 1808 vemos o gobernador político e militar de Ferrol exercendo como xuíz de estranxeiros e de arribadas. En 1810 é tamén comisario de seguridade desta vila, polo que se encarga de investigar todo o referente á guerra e de xulgar as posibles traizóns, aínda que os cargos de espionaxe pode investigalos o alcalde maior por orde do gobernador.
Este xulgado ordinario de guerra conta cunha escribanía principal co seu escribán mais un auditor encargado de investigar e xulgar. Aínda que a xurisdición militar afecta a todos os homes e mulleres do exército, mariña, matriculados e milicia urbana, temos que esperar ata as ordenanzas de 1701 que ratifican a xurisdición militar como xustiza particular nos asuntos civís e criminais destes individuos.
A reforma do Consello de Guerra de 1714 establece claramente quen goza do foro militar, incluíndo os provedores (“asentistas”), pero só mentres dura o contrato (ou “asiento”).
Nas ordenanzas de 1728 sepárase claramente da xustiza ordinaria en todo o que teña como implicados a militares e delimítanse os asuntos excluídos da xurisdición militar, así como os privilexios e exencións reflectidas nas “cédulas de preeminencias”.
No Real decreto do 9 de febreiro de 1793 establécese de forma taxativa que os xuíces militares coñezan con exclusividade en todas as causas civís e criminais en que sexan demandados individuos do exército, ou se fulminaren de oficio, exceptuando as demandas de morgados en posesión e propiedade, ou particións de herdanza se non son de militares. Tamén se permitía á xurisdición ordinaria arrestar os militares que cometesen algún delito; neste caso, debía remitirlles os sumarios aos xuíces militares para que xulgasen e emitisen sentenza.
Historia archivística
Este fondo ingresou por transferencia o 16 de novembro de 1982. Viña mesturado coa documentación do Xulgado de Primeira Instancia e Instrución de Ferrol, que foi o encargado de transferir ao Arquivo do Reino de Galicia o fondo da antiga xurisdición de Ferrol.
A chegada destes documentos ao Xulgado de Ferrol explícase no expediente de execución do Decreto da Suprema Xunta de Goberno de Galicia do 3 de marzo de 1820 (5143/12). O novo decreto establecía a obriga de construír ou dedicar unha peza para arquivo na capital cabeza de partido; nesa peza debíanse gardar todos os procesos civís e criminais correspondentes ás vilas, xurisdicións e coutos indicados, ademais dos protocolos dos escribáns que falecesen no seu distrito, con formal lista duns e doutros, con expresión do seu estado e foliación (fol. 3). O decreto tamén dispuña, no seu artigo 11 (fol. 6), que unha vez que o xuíz tomase posesión do seu cargo, debía obrigar os escribáns a entregar no xulgado os procesos civís e criminais do seu partido; e os que pertencesen a outro, ao xulgado correspondente.
Unha vez rematado o Trienio Liberal case todo volta á situación anterior, pero non consta a saída da documentación de Ferrol para os seus antigos xulgados.
A seguinte transferencia en masa a este xulgado quedou recollida no “Expediente sobre a incorporación de parroquias do partido xudicial de Ferrol e razón dos asuntos civís e criminais que se van recibindo, e escribáns que os recollen ou que por ser orixinarios os reteñen no seu poder para a súa continuación” (5.207/20). Cumpríanse así as disposicións do Real decreto do 21 de abril de 1834: que cesasen todos os alcaldes ordinarios das vilas e que lles remitisen aos xuíces letrados das cabezas de partido todos os procesos e expedientes que tivesen abertos.
É posible que a documentación deste xulgado militar entrase no de Ferrol porque o seu escribán, Juan Antonio Cardemil, alternaba o seu traballo no Xulgado da Alcaldía Maior de Ferrol coa Escribanía de Guerra: poida que lle entregase toda a documentación ao escribán encargado de recollela, José Jorge de Ocampo.
Alcance e conteúdo
Este fondo aquí conservado conta con dezaoito series documentais que amosan as súas funcións; entre elas, as Causas, Contas de Tutela, Expedientes de partillas, Expedientes de ratificación de escrituras, Expedientes de reconto de bens, Expedientes de confiscación, Expedientes de poxa, Expedientes de subministracións, Expedientes disciplinarios e Preitos. Esta última é a máis voluminosa.
Clase de documento:
Textual
Condiciones de acceso
Condiciones de acceso
Descripción condiciones de acceso:
Acceso libre en xeral.
Condiciones de reproducción
Condiciones de reproducción:
A reprodución da documentación deste fondo está suxeita ás seguintes disposicións:
- Decreto 219/2011, do 17 de novembro, polo que se fixan os prezos públicos e as normas dos servizos de reprodución prestados nos arquivos xestionados pola Xunta de Galicia.
- Orde do 31 de agosto de 2010, pola que se establecen as normas para a consulta e reprodución dos documentos nos arquivos propios e xestionados pola Xunta de Galicia.
Lengua:
Spanish; Castilian
Documentación relacionada
Existencia y localización de copias
Existencia de copias: Non existen copias
Unidades de descripción relacionadas
Unidades de descripción relacionadas: Real Audiencia de Galicia, Audiencia Territorial de Galicia, Real Intendencia de Galicia, Xulgado da vila de Ferrol e da Graña/Xulgado de primeira instancia de Ferrol, Subdelegación de Rendas de Ferrol
Notas
Nota general
Este fondo atópase en proceso de organización e descrición, polo que pode sufrir modificacións.
As series coas súas datas e volumes refírense á documentación xa organizada e descrita.
Xunta de Galicia. Información mantenida y publicada en internet por la Xunta de Galicia