Xulgado Municipal de Sarria

Referencia

• ES.GA.27028.AHPLU/1.1.4.1.XMSa.

Título

• Xulgado Municipal de Sarria

Fecha de creación

• 1901 / 1945

Nivel de descripción

• Fondo

Volumen y soporte de la unidad de descripción

• 22 Caixa(s)
• 3,3 m.

• Xulgado Municipal de Sarria (Lugo, España) ‌

Historia institucional/Reseña biográfica

• Os xulgados municipais exercen a administración de xustiza no ámbito local; este organismo ten o seu precedente máis inmediato na figura dos xuíces de paz, creados a partir do Real Decreto do 22 de outubro de 1855, que establecía en todos os concellos este cargo de carácter obrigatorio por dous anos e gratuíto cunhas funcións sobre todo conciliadoras, ademais de exercer primeiras dilixencias en determinados asuntos como os procesos de ab intestato ou coñecer os xuízos verbais de menor contía. A instauración dos xulgados municipais é froito da Lei Provisional do 15 de setembro de 1870 sobre organización do Poder Xudicial, que establece que en cada termo municipal haberá un ou varios xuíces municipais cun cargo de duración bienal. Na práctica os xulgados municipais substitúen aos xulgados de paz, feito que se constata, tanto na Lei Provisional de Rexistro Civil, do 17 de xuño de 1870 que confire aos xuíces municipais as atribucións do Rexistro Civil, como pola Circular do 30 de setembro de 1870, onde se determina que os xuíces de paz deben ser denominados como xuíces municipais e deben exercer as atribucións destes. Estas funcións dos xuíces municipais que lles encomendaba a Lei orgánica do Poder Xudicial de 1870 eran en materia civil coñecer os actos de conciliación, os xuízos verbais que non excedan dunha determinada cantidade, as primeiras dilixencias de testamentarías ou sucesións e exercer a xurisdición voluntaria. En materia penal axuizaban as faltas cometidas e encargábanse das primeiras dilixencias dos asuntos criminais. O Decreto do 27 de outubro de 1870 crea a figura do fiscal a nivel municipal, en substitución dos promotores fiscais e procuradores síndicos dos concellos.
• A Lei de reorganización da Administración de Xustiza nos Xulgados Municipais do 5 de agosto de 1907 establece unha nova figura xurídica, o Tribunal Municipal, que estaba composto polo xuíz e dous adxuntos. Os xuíces e fiscais municipais eran nomeados por un período de catro anos. Os xuíces municipais tiñan unha función basicamente de instrución xa que practicaban as dilixencias dos procesos civís e penais que posteriormente axuizaba o Tribunal Municipal; así mesmo executaban as sentenzas ditadas polo devandito tribunal. Por outra banda, o Tribunal Municipal encargábase en materia civil das demandas que non excedesen dunha cantidade concreta; dos xuízos atribuídos aos xuíces municipais por algunha lei; dos conflitos que se produzan no ámbito dos pousadeiros, hóspedes, cocheiros e viaxeiros, axentes de emigración e emigrantes, patróns de embarcacións e persoas que transporten, sempre que tales cuestións refíranse a gastos, indemnizacións ou salarios e que non excedan dunha determinada contía; así mesmo resolverá as cuestións relacionadas co comercio de gando nas feiras que non excedan unha cantidade concreta. En materia penal o Tribunal Municipal coñecía en primeira instancia as infraccións denominadas como faltas. A acción civil procedente dunha falta estaba limitada á mesma contía que esta lei sinalaba para os asuntos civís e se excedía era o xulgado de Primeira Instancia o competente para resolver. As sentenzas ditadas polo Tribunal Municipal eran apelables ante o xuíz de primeira instancia e instrución; de igual maneira o recurso de queixa por non admitir a apelación dun procedemento civil era presentado perante o xulgado de Primeira Instancia. Os tribunais municipais foron suprimidos mediante o Real Decreto do 30 de outubro de 1923 sobre reorganización da Xustiza Municipal, que establecía que as funcións dos organismos desaparecidos pasarían a ser competencia dos xulgados municipais.
• Os xulgados municipais serán reestruturados pola Lei do 19 de xullo de 1944 de Bases para a reforma da Xustiza Municipal, que reorganiza a xustiza local en tres clases de órganos xurisdicionais: xulgados municipais, xulgados comarcais e xulgados de paz. Os xulgados municipais establecíanse nas capitais de provincia e nos concellos de máis de vinte mil habitantes (posteriormente a Lei 19/1967, do 8 de abril, amplía o número a trinta mil habitantes), mentres que os xulgados comarcais administraban xustiza nos municipios que eran centros ou capitais de comarca. Pola súa banda, os xulgados de paz exercerían as súas competencias alí onde non houbese xulgados municipais nin comarcais. Establécese que o cargo de xuíz municipal será desempeñado por un funcionario da carreira xudicial. Estas medidas serán reforzadas polo decreto do 8 de novembro de 1944, que desenvolve a base primeira da Lei para a reforma da Xustiza Municipal de 1944. A Orde do 24 de marzo de 1945 pola que se aproba a demarcación dos xulgados municipais, comarcais e de paz determina a creación dun Xulgado Comarcal en Sarria en substitución do Xulgado Municipal.

Historia archivística

• A documentación deste fondo xudicial custodiábase nas dependencias do Edificio Xudicial de Sarria. A necesidade de espazo e o interese por conservar a documentación de carácter histórico motivou que se depositase no ano 2014 no Arquivo Xudicial Territorial de Lugo.

Alcance e conteúdo

• O fondo abarca a primeira metade do século XX. Predominan os Expedientes de asuntos civís e os Actos de conciliación. Esta documentación xudicial orixina unha importante fonte de información para a investigación histórica en diferentes ámbitos como a emigración ou a vida cotiá dos municipios que conforman o partido xudicial de Sarria. Así mesmo, os procedementos civís poden servir de proba de dereitos, por exemplo, nos asuntos relacionados coa propiedade da terra.

Condiciones de acceso

Descripción condiciones de acceso:

• A documentación é de acceso libre, excepto nos casos nos que non se superou o prazo que determina a lexislación vixente para a súa consulta.

Condiciones de reproducción

Condiciones de reproducción:

• Os prezos e as normas do servizo de reprodución estarán suxeitos ás disposicións establecidas pola Xunta de Galicia. A prestación do servizo quedará condicionada ao estado de conservación dos fondos.

Lengua:

• Spanish; Castilian

Unidades de descripción relacionadas

• Unidades de descripción relacionadas: No Arquivo Histórico Provincial de Lugo poden consultarse no fondo do Xulgado de Primeira Instancia e Instrución de Sarria as apelacións das resolucións ditadas por este órgano xurisdicional local. Doutra banda, a documentación do organismo xudicial que lle sucede, o Xulgado Comarcal de Sarria, consérvase no Arquivo Histórico Provincial de Lugo e, en maior medida, no Arquivo dos Xulgados de Sarria. Por último, no Arquivo Histórico Provincial de Lugo custódiase tamén a documentación do Tribunal Especial de Foros de Sarria.