Xulgado Comarcal do Saviñao

Referencia

• ES.GA.27028.AHPLU/1.1.4.2.XCSav.

Título

• Xulgado Comarcal do Saviñao

Fecha de creación

• 1945 / 1960

Nivel de descripción

• Fondo

Volumen y soporte de la unidad de descripción

• 15 Unidade(s) de instalación
• 2 m.

• Xulgado Comarcal do Saviñao (Lugo, España) ‌

Historia institucional/Reseña biográfica

• Os xulgados comarcais créanse mediante a Lei de Bases para a reforma da Xustiza Municipal, do 19 de xullo de 1944, a cal reorganiza a xustiza municipal en tres clases de órganos xurisdicionais: xulgados de paz, xulgados municipais e xulgados comarcais. Os cargos de xuíces e fiscais nos xulgados comarcais estaban desempeñados por funcionarios da carreira xudicial. Os xulgados comarcais administraban xustiza nos municipios que eran centros ou capitais de comarca, mentres que os xulgados municipais establecíanse nas capitais de provincia e nos concellos de máis de vinte mil habitantes. Pola súa banda, os xulgados de paz exercerían as súas competencias alí onde non houbese xulgados municipais nin comarcais. Estas medidas serán reforzadas polo decreto do 8 de novembro de 1944, que desenvolve a base primeira da Lei para a reforma da Xustiza Municipal de 1944 ditando unha serie de instrucións para o establecemento das comarcas xudiciais. O Xulgado Comarcal do Saviñao constitúese por mor da Orde do 24 de marzo de 1945 que aproba a súa demarcación xudicial. A Lei 19/1967, do 8 de abril, sobre modificación de determinados preceptos da Lei de Bases do 19 de xullo de 1944, amplía a trinta mil habitantes de dereito o número polo cal se constitúe un xulgado municipal, quedando desa maneira designados como comarcais os xulgados de municipios de poboación inferior a trinta mil habitantes e que non sexan capitais de provincia. As funcións asignadas a estes xulgados comarcais de nova creación eran coñecer en primeira instancia as faltas de imprenta, lesións e estafa ocorridas no seu ámbito comarcal, e as demais faltas producidas na capital da comarca (que noutros termos municipais estaban vistas polos xuíces de paz). Así mesmo, encargábanse do sumario ata que interviñese o xuíz de instrución. Correspondíanlle coñecer ademais os xuízos de cognición dunha determinada contía, os procesos de desafiuzamento e os arrendamentos urbanos que non superen unha determinada cantidade e sempre que estes non se refiran a locais comerciais, industriais ou de profesións colexiadas, que nese caso serán atribuídos a xuíces de primeira instancia. Os procedementos preventivos e actos de xurisdición voluntaria que as leis encomendan aos xuíces municipais, serán vistos polos xuíces comarcais no territorio da súa xurisdición. No municipio capital da comarca coñecían os actos de conciliación e as outras funcións que as leis atribuían aos xuíces de paz. Por último, os xuíces comarcais tiñan ao seu cargo o Rexistro Civil da capitalidade comarcal e inspeccionaba os xulgados de paz da comarca. O Decreto do 24 de xaneiro de 1947 sobre competencia da Xustiza Municipal, que desenvolve a Base novena da Lei do 19 de xullo de 1944, incide nas atribucións que lles corresponden, aclarando algúns preceptos sobre procesos de desafiuzamentos e arrendamentos de inmobles urbanos, ao mesmo tempo que determina a contía necesaria para tramitar os xuízos verbais e os xuízos de cognición. Os recursos de apelación e de queixa contra as sentenzas ditadas polos xuíces comarcais presentábanse ante o Xulgado de Primeira Instancia e Instrución do partido. O Xulgado Comarcal do Saviñao cesa a súa actividade mediante unha Orde do 27 de agosto de 1960 e constitúese un Xulgado de Paz que se agrega ao Xulgado Municipal de Monforte de Lemos.

Historia archivística

• Os documentos xerados polo Xulgado Comarcal do Saviñao atopábanse almacenados nunhas dependencias municipais do Concello de Monforte de Lemos, presentando unhas condicións bastante inapropiadas debido á existencia de filtracións de auga e rotura de cristais. Foran depositados alí debido á escasa capacidade do arquivo do Xulgado de Primeira Instancia e Instrución nº 1 de Monforte de Lemos, organismo encargado da súa custodia. A documentación do fondo estaba mesturada cos expedientes xerados polos tribunais de Foros de Monforte de Lemos e Quiroga, os xulgados municipais de Monforte de Lemos e Quiroga, os xulgados comarcais de Sober e Quiroga, o Xulgado de Primeira Instancia e Instrución de Quiroga, o Xulgado de Primeira Instancia e Instrución nº 1 de Monforte de Lemos e o Tribunal Industrial de Quiroga.

Alcance y contenido

• O fondo abarca un período cronolóxico que se sitúa na metade do século XX. Componse principalmente de expedientes de asuntos civís (xuízos verbais, xuízos de cognición, xuízos de desafiuzamento, incidentes de pobreza e dilixencia preliminares) e expedientes de xuízos de faltas. A documentación xerada por este organismo xudicial orixina unha importante fonte de información para a investigación histórica en diferentes ámbitos como a emigración ou a vida cotiá das entidades de poboación que conforman a comarca xudicial do Saviñao, que está dentro dos límites do partido xudicial de Monforte de Lemos. Así mesmo, os procedementos civís poden servir de proba de dereitos, por exemplo, nos asuntos relacionados coa propiedade da terra.

Condiciones de acceso

Descripción condiciones de acceso:

• Esta documentación contén datos de carácter persoal e procesual, polo que só se poderá consultar co consentimento dos afectados ou cando supere o prazo que determina a lexislación, é dicir, 25 anos desde a morte da persoa afectada, ou 50 anos a partir da data dos documentos (art. 57.1.c. da Lei 16/1985 de Patrimonio Histórico Español).

Condiciones de reproducción

Condiciones de reproducción:

• Os prezos están suxeitos ao Decreto 219/2011, do 17 de novembro, polo que se fixan os prezos públicos e as normas dos servizos de reprodución prestados nos arquivos xestionados pola Xunta de Galicia. A prestación do servizo quedará condicionada ao estado de conservación dos fondos.

Lengua:

• Spanish; Castilian

Unidades de descripción relacionadas

• Unidades de descripción relacionadas: Existen documentos relacionados no fondo do Xulgado de Primeira Instancia e Instrución nº 1 de Monforte de Lemos que se conserva no Arquivo Histórico Provincial de Lugo, como poden ser as apelacións das resolucións ditadas por este Xulgado Comarcal. Igualmente poderá atoparse documentación relacionada no arquivo do seu organismo sucesor, o Xulgado de Paz, que se constitúe ao suprimirse o Xulgado Comarcal.