Segundo Crespo del Pozo, o antigo soar dos Bermúdez áchase en terras situadas entre Santiago, Fisterra e A Coruña, cun tronco común para as casas da Penela, Nogueira e Montaos. Os documentos que constitúen este pequeno conxunto corresponden ás casas de Montaos e da Penela.
A primeira, situada no centro da actual provincia da Coruña, na comarca de Ordes, tivo como casa principal as torres ou pazos de Lestrove, na parroquia de San Pedro de Benza, concello de Trazo, hoxe derruídas; mais estendeu o seu dominio (quer por xurisdición, quer por propiedades e rendas) a outros lugares, como a vila de Caión, os coutos de Sofán (Carballo), Perbes e Vilarmaior ou as freguesías de Santiago de Boebre (Pontedeume), San Xián de Lendo (A Laracha) ou Santaia de Chamín (Arteixo), intitulándose a mediados do século XVI señores de Montaos, Dubra e Penaflor. Posteriormente, no ano 1626, acadaron o marquesado de Montaos de mans de Felipe IV.
Segundo Crespo del Pozo, antecesor e tronco dos Bermúdez de Montaos sería don Suero Bermúdez de Montaos, pai de Inés Bermúdez, casada con Fernando Ruiz de Castro, fillo natural do primeiro conde de Lemos.
O testamento de Fernando Bermúdez de Castro (documento 44856/6) declara que era fillo de Pedro Bermúdez de Castro e de dona Violante de Andrade e neto doutro Fernando Bermúdez de Castro. Este e o seu fillo Pedro fundaron o vínculo e morgado de Montaos, Vilaprego e Silváns sobre diversos bens, que o neto acrecentou. Este casou con dona Juana de Zúñiga e cita entre os seus irmáns a Gómez, Pedro, Leonor, María (de Haro), Martín e Antonio Bermúdez de Castro, a quen institúe polo seu herdeiro.
A casa da Penela áchase moi próxima ao lugar de Riobó. Pertence á parroquia de San Pedro de Silvarredonda, no concello de Cabana de Bergantiños. Segundo Carlos Martínez-Barbeito, o fundador deste vínculo foi don Lope Bermúdez, procedente de Traba e de Montaos, que casou con dona Urraca Rodríguez de Moscoso. Foron pais de Rui Soneira de Riobóo.
Ese mesmo autor sinala que, por sucesivos entroncamentos, chegarían a ter o señorío ou a propiedade desta casa persoas de apelidos Varela das Seixas, Varela Sarmiento, Ozores Varela, Ozores Pedrosa (que sería señor da Penela e conde de Priegue) e Ozores Ochoa.
Historia arquivística
Catro documentos deste conxunto ingresaron por compra a un comerciante de documentos e libros antigos en setembro de 1988; outro formaba parte da antiga Sección XII (Varios, sign. 90/8); outro documento (testamento de don Fernando Bermúdez de Castro) ingresou por doazón da súa propietaria no ano 2017.
Xunta de Galicia. Información mantenida y publicada en internet por la Xunta de Galicia