A iniciativa da creación da Agrupación Cultural O Facho partiu de dous estudantes coruñesas, Enrique Harguindey Banet e Andrés Salgueiro, que en 1963 fixeron un chamamento na prensa a prol da creación dunha asociación cultural co obxectivo de promover e alentar o coñecemento e a difusión da lingua e a cultura galegas.
En outubro dese ano formouse unha comisión organizadora que acometeu a fundación da agrupación. O 23 de decembro celébrase a primeira xunta.
A primeira Xunta Directiva do Facho estivo formada por X. Miguel Harguindey Banet (presidente), Leopoldo Rodríguez Regueira (secretario), Xermán Muñiz Castro (tesoureiro) e Enrique Iglesias Conde xunto a Elena Rosa López Meneses como vocais.
O Facho desde os seus comezos desenvolveu un intenso activismo cultural, organizando cada ano conferencias, homenaxes, recitais musicais e moitos outros tipos de actos, sempre ao redor da cultura galega. Pero entre eles, ademais, hai que resaltar varias iniciativas que deixaron unha fonda pegada na historia da literatura e no desenvolvemento da cultura galegas.
En 1964, cuns poucos meses de vida, a asociación coruñesa iniciou os seus cursos de lingua galega, nos que colaborou Leandro Carré Alvarellos. Estes cursos foron convocados ininterrompidamente ata os anos 1980.
Ao ano seguinte O Facho creou o Grupo Teatral O Facho do que formaron parte, ente outros, Manuel Lourenzo e Francisco Pillado.
Entre 1973 e 1978 esta asociación encargouse da emisión do programa radiofónico en galego "Da terra e dos tempos", emitido desde A Coruña por RNE. Tamén nos anos 1970, organizou actividades extraescolares en galego.
Pero foron os seus concursos literarios os que sen dúbida representan unha das actividades de maior calado da agrupación coruñesa. Desde o ano de 1968 e case ata os nosos días O Facho convocou numerosos concursos de contos infantís, poemas e teatro infantil en galego, que, durante moitos anos, tiveron unha periodicidade anual. A estes premios literarios hai que engadir a convocatoria ocasional dun concurso de banda deseñada, doutro de redacción en galego e un terceiro de deseño.
Finalmente hai que lembrar as diversas publicacións editadas polo Facho, entre as que destacan os libros Contos pra nenos (Vigo, Galaxia, 1979) e O galego hoxe: curso de lingua (A Coruña, La Voz de Galicia, 1980), realizado polo equipo de lingua da asociación.
Historia arquivística
Descoñecida
Alcance e contido
A documentación que forma este fondo abrangue desde o primeiro ano de vida do Facho ata o 2010.
Da administración e xestión desta entidade cultural conservamos un libro de actas da súa Xunta Directiva, informes e memorias anuais sobre as súas actividades e varios conxuntos documentais xerados para manter ao Facho en contacto cos seus asociados e co público en xeral, formados por correspondencia, circulares, programas impresos, notas de prensa e felicitacións de Nadal.
Hai tamén unha pouca documentación sobre a súa xestión económica e patrimonial conformada por contas, recibos, facturas, comprobantes bancarios, actas de doazón e, o conxunto mais numeroso, expedientes de peticións de subvencións públicas.
Pero a parte mais voluminosa a forma a documentación relacionada coa organización de actividades culturais. Así consérvanse expedientes de actos diversos (homenaxes, recitais, conferencias, etc.), boletíns de inscrición e exercicios dos alumnos dos cursos de lingua galega e das actividades extraescolares, guións das emisións dos programas radiofónicos Raíz e tempo para La Voz de Vigo e da Terra e dos tempos para RNE na Coruña e expedientes de publicacións. Consérvanse tamén a maioría dos orixinais remitidos aos concursos convocados polo Facho desde 1968 ata o 2010.
Finalmente hai unha serie de expedientes de prensa que recompilan, anualmente, as noticias nas que se cita ao Facho e outra coas respostas dos asociados a enquisas sobre o funcionamento da asociación.
Condicións de acceso
Condicións de acceso
Descrición condicións de acceso:
Documentación de libre consulta, de acordo co art. 57 e 62 da Lei 16/1985 d e 25 de xuño, do Patrimonio Histórico Español e o art. 82 da Lei 8/1995 do 30 de outubro, do Patrimonio Cultural de Galicia. Así como polo estipulado no art. 56 e 58 dos Estatutos da Real Academia Galega.
Os documentos que conteñan datos persoais de carácter policial, procesal, clínico ou de calquera outra índole que poidan afectar á seguridade das persoas, ó seu honor, á intimid ade da vida privada ou familiar e á súa propia imaxe só poderán ser consultadas nos termos que establece o art. 57.1 c) da Lei 16/1685 de 25 de xuño do Patrimon io Histórico Español.
Documentación relacionada
Existencia e localización de copias
Existencia de copias: No existen copias
Xunta de Galicia. Información mantenida y publicada en internet por la Xunta de Galicia