Livro da montaria de João I de Portugal

Enlace persistente

Con João I iníciase a dinastía de Avis. Trala crise dinástica xerada polo pasamento de Fernando I, foi elixido rexente en 1383 e proclamado rei en 1385. Durante o seu reinado comezan os grandes descubrimentos marítimos, redáctanse en portugués as leis do reino e é considerado o máis culto dos monarcas medievais portugueses.

Esta obra foi redactada na corte de João I por iniciativa directa do rei. No século XVII estaba na biblioteca do Colexio da Nosa Señora da Antiga, de Monforte de Lemos, probablemente procedente do legado de D. Rodrigo de Castro. Logo creuse perdida ata a época actual, na que apareceron varios fragmentos servindo de encadernación de protocolos notariais do século XVIII do distrito de Monforte de Lemos dos notarios Matías Belón Reimóndez, José Benito Feijoo, José Benito López de Guitián, Antonio Pérez Quiroga e José Benito Pérez Quiroga. Estes protocolos conserváronse nas dependencias do Concello de Monforte de Lemos ata a súa transferencia ao Arquivo Histórico Provincial de Lugo en 1993; cando se atoparon e identificaron estes fragmentos, foron separados dos protocolos e restaurados.

Consérvase aproximadamente unha cuarta parte da obra, na súa maioría dos libros primeiro e terceiro e, en menor cantidade, do segundo. Algúns folios aparecen cortados pola marxe superior coa conseguinte perda de texto. Estes fragmentos non son propiamente material de arquivo pero catalóganse como tal pola súa relevancia e porque serviron de encadernación de documentos.

Pergameo moi fino, pulido e claro, máis branco pola pars munda e máis amarelo pola pars pili. Texto disposto a dobre columna de trinta e tres filas escrito en tinta negra con iniciais decoradas ao gusto mudéxar en azul, vermello, malva e negro diluído que se prolongan verticalmente ao longo da marxe, calderóns en vermello e pautado en tinta pardo violácea diluída. Nalgúns casos presenta uns cortes angulares nos cantos, feitos para facilitar a encadernación dos protocolos. Perforacións nas zonas perimetrais e nas próximas ao lombo. Nas dobras que albergan as liñas de costura aparecen seis orificios de pasar o fío de coser os cadernos. Manchas e roturas.

Existencia de copias: Na Biblioteca da Fundação Oriente (Portugal) consérvase unha copia de 1626. Na Biblioteca Nacional de Lisboa custódiase outra de finais do século XVIII ou principios do XIX. Finalmente, na Biblioteca Geral da Universidade de Coimbra existe outra copia desta última de finais do XIX.