EL COMENDADOR DE QUIROGA CON MIGUEL DA FONTE DA VILA, JUAN PÉREZ Y CONSORTE S, SOBRE REIVINDICACIÓN DE LA RIVERA DE PARADA MEDELA, EN LAS FELIGRESÍAS DE SANTA MARINA DE BARJA Y SAN JUAN DE SALCEDO.
Tradicionalmente, sinálase como data de creación oficial do Tribunal o 3 de agosto de 1480, pero, en realidade, o que podemos fixar entonces é o inicio dun proceso gradual que, en palabras do profesor Eiras Roel, "se formaliza en 1494 con la regulación del tribunal según los procedimientos ordinarios del Derecho de la ép oca y se reconoce oficialmente como Audiencia real hacia 1514". Conformada como tal a principios do século XVI, a Real Audiencia irá perfilando a súa estru ctura orgánica e competencias como tribunal de xustiza e órgano de goberno do Reino p or sucesivas ordenanzas (impresas por primeira vez en 1679, n a Coruña, na impren ta de Antonio Frayz). Nesta época, está presidida por un Gobernador-Cap itán Xe neral e se organiza en dúas Salas, con competencia en asuntos civís e cr imininais. Cada unh a delas conta con 4 alcades maiores e ten asignadas dúas esc ribanías de asento ( a Sala Primeira, Gómez e Pillado, a Segunda, Fariña e Figueroa). En out ubro de 1 760 créase a Sala do Criminal e dótase de 3 alcaldes maiores e dúas es cribanías (Taboada e Va lado) Entre 1566 e 1587 o Gobernador é substituído por un Rexente. Suprimida esta figu ra na última data indicada, restitúese no ano 1726, pero esta vez para coexistir coa de Gobernador. Gobernador/Rexente e Alcaldes Maiores conformaban o Real Aco r do, o órgano de Goberno da Audiencia. Como noutros tribunais do Antigo Réxim e, funcionaban anexos á Real Audiencia pe quenos xulgados. Entre eles, coñecemos hoxe, pola documentación conservada, o Xu lgado de Provincia e o Xulgado da Protectoría do V oto do Apóstolo Santiago. Como tribunal real con xurisdicción en todo o terr itorio de Galicia, as compete ncias da Real Audiencia incluían o coñecemento en 1 ª instancia no termo da súa residencia e en cinco legoas á redonda (que serán 8 a partir da creación do Xulg ado de Provincia en 1760) así coma nos casos de Corte. En apelac ión, a Audiencia coñec ía das de tódolos procesos civís, criminais e de goberno d as xustizas do reino e das sentencias dictadas polos seus xuíces no espacio das cinco legoas . As sentencias da Real Audiencia eran apelables diante da Chancelería de Va llado lid. Nos preitos civís, o límite, fixado inicialmente en 10.000 maravedís, eléva se progresivamente, ata acadar 1.000 ducados de ouro en 1580. No criminal, aínd a q ue nun principio podía apelarse das sentencias de mutilación de membros ou deste rro de dez anos en adiante, finalmente se restrinxíu a apelación ós casos de pen a de morte. Contaba ademais a Audiencia de Galicia, a traveso do Real Acordo, con amplas fac ultades en materia gubernativa en todo o Reino. O Decreto de 26 d e xaneiro de 1834, que crea novas audiencias, establece o terr itorio de cada unh a e sinala a igualdade en autoridade e facultades de todas el as, inaugura un proceso de cambi o radical do réxime xurídico destes tribunais e n consonancia co resto das normas que por estes anos contribuiron a liquida- lo Antigo Réxime. En consecuencia, té ndese a fixar tradicionalmente nesta data o fin da existenci a da antiga Real Audiencia de Gali cia.
Historia arquivística
Ata o momento da creación do Arquivo do Reino de Galicia, no ano 1775, do q ue constitíu o núcleo fundador, o fondo documental da Real Audiencia se custodi o u en diferentes lugares. Así, sobre cada escribanía de asento recaía a respons ab ilidade inicial da custodia das series documentais producto das súas actividades, mentre s que por diversos testemuños coñecemos que xa en datas temperás existía un loc a l, que funcionaría como arquivo central do organismo, no convento de Santo Dom in go da Coruña, onde sufriría os efectos da ocupación e queima do convento por parte do exército inglés durante o sitio de 1589. Noutros momentos, o fondo documental ou fra ccións do mesmo gardáronse en difere ntes institucións coruñesas, como o Convento de San Francisco, o Hospital do Bon Suceso ou, tamén, nas propias casas dos escribáns. Nuns e noutros locais, as co ndicións de conservación non eran sempre as máis axe itadas, tal e como poñen de manifesto a lgúns testemuños que se refiren a algún d estes como"bódega húmeda y mal acondic onada".
Alcance e contido
En relación co desenvolvemento da función xudicial da Audiencia, atopamos no fondo dúas grandes series documentais, a de preitos civís e a de causas criminais. Outras series identificadas son as de expedientes de apeos, expedientes de visitas de escribáns, executorias, pedimentos, protocolos notariais e sentencias. Outras series, características tamén da súa función xudicial, ou a cabalo entre esta e a de goberno, resultado en moitos casos da execución de procedementos concretos propios deste tribunal, están a ser identificadas como tales. Así: autos ordinarios, expedientes de provisións ordinarias, expedientes de vía de forza, simples querelas, demandas de graciosa ou preitos de misión en posesión de bens de vínculo e morgado .
Forman seccións aparte os documentos procedentes do Xulgado de Provincia e do Xulgado da Protectoría do Voto do Apóstolo Santiago. Dado o carácter e as competencias da institución que o xerou, o fondo reúne información sobre un amplísimo abano de aspectos da vida dos homes de Galicia dura nte o Antigo Réxime.
Condicións de acceso
Condicións de acceso
Descrición condicións de acceso:
Acceso libre. Consulta limitada para aqueles documentos que se achen en mal estado de conservación
Condicións de reprodución
Condicións de reprodución:
A reprodución da documentación deste fondo está suxeita ás seguintes disposicións: o Decreto 219/2011, do 17 de novembro, polo que se fixan os prezos públicos e as normas dos servizos de reprodución prestados nos arquivos xestionados pola Xunta de Galicia; a Orde do 31 de agosto de 2010, pola que se establecen as normas para a consulta e reprodución dos documentos nos arquivos propios e xestionados pola Xunta de Galicia.
Lingua:
Spanish; Castilian
Escritura:
Albalaes
Características físicas
Descrición do estado de conservación:
Unha parte do fondo áchase en mal estado debido
Documentación relacionada
Existencia e localización de copias
Existencia de copias: No existen copias
Notas
Nota xeral
1. Volume do fondo: Debe terse en conta que os fondos da Real Audiencia de Galicia e da Audiencia Territorial da Coruña permanecen físicamente unidos 2 . Historia institucional: Recopilacións legais e tratados de dereito: - AUTOS Acordados antiguos y modernos del Consejo que salen a la luz distribuido s en dos partes, siendo su gobernador el excmo. Señor D. Luis Félix de Mirabal y Espínol a. Madrid : Juan de Aritzia, 1727 - COLECCIÓN de todas las Pragmáticas, Cédu las, Provisiones, Circulares, Autos A cordados, Vandos y otras providencias publicadas en el actual reinado del señor D. Carlos IV. Madrid : Vda. E hijo de Marín, T.I . 1794 ; T. II, 1797; T.III, 18 01 - Curia forense y eclesiástica: maneras de sustanziar pleitos ordinarios y sumar ios en la Real Audiencia de Galicia. S.l., s.a., Ms. 1 47 da Biblioteca Xeral da Biblioteca Universitaria de Santiago de Compostela
- HERBELLA DE PUGA, Ber nardo. Derecho práctico i estilos de la Real Audiencia d e Galicia. En Santiago : En la Imprenta de Ignacio Aguayo, año de 1768 2ª ed. Anotada, San tiago : Imprenta de la viuda e hijos de Compañel, 1844 3ª ed.: La Coruña : C olegio Provincial de Abogados ; La Voz de Galicia, 1975 - NOVÍSIMA Recopilac ión de las Leyes de España. Madrid : Imprenta de la Publici dad, a cargo de D.M. Rivadeneira , 1850 - ORDENANZAS de la Real Audiencia del Reyno de Galicia. Impressas en la ciudad d e La Coruña : Por Antonio Frayz, año de 1679 - ORDENANZAS de la R eal Audiencia del Reyno de Galicia. Impressas en la ciudad de La Coruña : Por Antonio Frayz, año de 1679. Ed. Facs.- La Coruña : Banco Central, 1974 - PAZ DE QUIÑON ES, Álvaro. Pro Decreto Ordinario Gallego : Vulgo Auto Ordinario : Allegatio iur is. Santiago, 1608 - RECOPILACIÓN de las leyes destos reynos hecha por mandado de la Mages tad Cató lica del Rey don Felipe Segundo, nuestro señor que se ha mandado imprimi r : con las leyes que después de la última impresión se han publicado, por la Ma gestad Católica del Rey don Felipe Quarto el Grande, nuestro Señor. [5ª ed.]. Madrid : Catalina de B arrio y Angulo y Diego Díaz de la Carrera, 1640. (Existen 10 edició ns entre 156 9 e 1777) - SÁNCHEZ, Santos. Extracto puntual de todas las Pragm áticas, Cédulas, Provisio nes y Autos Acordados publicados y expedidos por regla general en el reinado del señor Carlos III. Madrid : Vda. E hijo de Marín, 1792-1993, 3 vols. - SANTAYANA Y BUSTILLO, Lorenzo de. Los Magistrados y Tribunales de Es paña. Su origen, instituto y jurisdicción, conocimiento, y Gobierno. Zaragoza : Joseph Fo rt, 1751, 2 vols. - VILLADIEGO Y VASCUÑADA, Alonso de. Instrucción política y práctica judicial co nforme al estilo de los Consejos, Audiencias y Tribunales de Corte y otros ordin arios del Reyno. Madrid : Melchor Sánchez, 1656 3. Bibliografía: Dado o carácter desta publicación, pareceunos conveniente cingu ir unicamente a r ecopilación bibliográfica a este aspecto, pospoñendo a present ación dunha relaci ón máis exhaustiva para unha futura edición da Guía do Arquiv o.