Xulgado Comarcal de Mondoñedo

Referencia

• ES.GA.27028.AHPLU/1.1.4.2.XCMo.

Título

• Xulgado Comarcal de Mondoñedo

Data de creación

• 1945 / 1978

Nivel de descrición

• Fondo

Volume e soporte da unidade de descrición

• 107 Caixa(s)

• Xulgado Comarcal de Mondoñedo (Lugo, España) ‌

Historia institucional/Reseña biográfica

• Os xulgados comarcais créanse mediante a Lei de Bases para a reforma da Xustiza Municipal, do 19 de xullo de 1944, a cal reorganiza a Xustiza municipal en tres clases de órganos xurisdicionais: xulgados de paz, xulgados municipais e xulgados comarcais. Os cargos de xuíces e fiscais nos xulgados comarcais estaban desempeñados por funcionarios da carreira xudicial. Os xulgados comarcais administraban xustiza nos municipios que eran centros ou capitais de comarca, mentres que os xulgados municipais establecíanse nas capitais de provincia e nos concellos de máis de vinte mil habitantes. Pola súa banda, os xulgados de paz exercerían as súas competencias alí onde non houbese xulgados municipais nin comarcais. Estas medidas serán reforzadas polo decreto do 8 de novembro de 1944, que desenvolve a base primeira da Lei para a reforma da Xustiza Municipal de 1944 ditando unha serie de instrucións para o establecemento das comarcas xudiciais. O Xulgado Comarcal de Mondoñedo constitúese por mor da Orde do 24 de marzo de 1945 que aproba a súa demarcación xudicial. Abtangue os xulgados de paz de Abadín, Lourenzá, A Pastoriza e Riotorto. A Lei 19/1967, do 8 de abril, sobre modificación de determinados preceptos da Lei de Bases do 19 de xullo de 1944, amplía a trinta mil habitantes de dereito o número polo cal se constitúe un xulgado municipal, quedando desa maneira designados como comarcais os xulgados de municipios de poboación inferior a trinta mil habitantes e que non sexan capitais de provincia. As funcións asignadas a estes xulgados comarcais de nova creación eran coñecer en primeira instancia as faltas de imprenta, lesións e estafa ocorridas no seu ámbito comarcal, e as demais faltas producidas na capital da comarca (que noutros termos municipais estaban vistas polos xuíces de paz). Así mesmo, encargábanse do sumario ata que interviñese o xuíz de instrución. Correspondíanlle coñecer ademais os xuízos de cognición dunha determinada contía, os procesos de desafiuzamento e os arrendamentos urbanos que non superen unha determinada cantidade e sempre que estes non se refiran a locais comerciais, industriais ou de profesións colexiadas, que nese caso serán atribuídos a xuíces de primeira instancia. Os procedementos preventivos e actos de xurisdición voluntaria que as leis encomendan aos xuíces municipais, serán vistos polos xuíces comarcais no territorio da súa xurisdición. No municipio capital da comarca coñecían os actos de conciliación e as outras funcións que as leis atribuían aos xuíces de paz. Por último, os xuíces comarcais tiñan ao seu cargo o Rexistro Civil da capitalidade comarcal e inspeccionaba os xulgados de paz da comarca. O Decreto do 24 de xaneiro de 1947 sobre competencia da Xustiza Municipal, que desenvolve a Base novena da Lei do 19 de xullo de 1944, incide nas atribucións que lles corresponden, aclarando algúns preceptos sobre procesos de desafiuzamentos e arrendamentos de inmobles urbanos, ao mesmo tempo que determina a contía necesaria para tramitar os xuízos verbais e os xuízos de cognición. Os recursos de apelación e de queixa contra as sentenzas ditadas polos xuíces comarcais presentábanse ante o Xulgado de Primeira Instancia e Instrución do partido. Os xulgados comarcais terán o seu final en 1977 ao crearse os xulgados de distrito. O precedente da súa desaparición establécese coa Lei 42/1974, do 28 de novembro, de Bases, Orgánica da Xustiza. Esta disposición normativa integra aos xuíces municipais e comarcais no corpo de xuíces de distrito. Esta lei será desenvolvida polo Real Decreto 2014/1977, do 29 de xullo, polo que se aproba o texto articulado parcial da Lei de Bases 42/1974, do 28 de novembro, Orgánica da Xustiza, en virtude da autorización contida no Real Decreto-lei 24/1976, do 28 de novembro, que unifica os xulgados municipais e comarcais baixo a denominación de Xulgados de Distrito, que asumirán as súas funcións e competencias e exercerán a súa xurisdición no territorio dun ou varios municipios

Historia arquivística

• A documentación deste fondo xudicial custodiábase nas dependencias do Edificio Xudicial de Mondoñedo. As necesidades de espazo e o interese por conservar a documentación de carácter histórico motivou que se depositase no ano 2014 no Arquivo Xudicial Territorial de Lugo.

Alcance e contido

• O ámbito temporal do fondo circunscríbese a 1945-1978. Está formado principalmente por expedientes de asuntos civís e expedientes de xuízos de faltas. Esta documentación é unha importante fonte de información para a investigación histórica en diferentes ámbitos da vida cotiá dos municipios que conforman a comarca xudicial de Mondoñedo. Así mesmo, os procedementos civís poden servir de proba de dereitos, por exemplo, nos asuntos relacionados coa propiedade da terra

Condicións de acceso

Descrición condicións de acceso:

• A documentación é de acceso libre, excepto nos casos nos que non se superou o prazo que determina a lexislación vixente para a súa consulta

Condicións de reprodución

Condicións de reprodución:

• Os prezos e as normas do servizo de reprodución estarán suxeitos ás disposicións establecidas pola Xunta de Galicia. A prestación do servizo quedará condicionada ao estado de conservación dos fondos.

Lingua:

• Spanish; Castilian

Unidades de descrición relacionadas

• Unidades de descrición relacionadas: Pódense consultar no fondo do Xulgado de Primeira Instancia e Instrución nº 1 de Mondoñedo as apelacións das resolucións ditadas por este Xulgado Comarcal que se custodian no Arquivo Histórico Provincial de Lugo e no arquivo do Edificio Xudicial de Mondoñedo. Igualmente poderá atoparse documentación relacionada tanto no seu organismo predecesor, o Xulgado Municipal de Mondoñedo, que se custodia no Arquivo Histórico Provincial de Lugo, como no sucesor, o Xulgado de Distrito, depositado no arquivo do Edificio dos Xulgados de Mondoñedo