A creación da figura do Xefe Político remóntase á Constitución de Cádiz, que encomendaba o goberno das provincias a un Xefe Superior, posteriormente Xefe Político, nomeado polo Rei en cada unha delas. Por Decreto do 23 de xuño de 1813 aprobouse a "Instrución para o goberno económico-político das provincias", que contemplaba cales ían ser o réxime e as atribucións deses cargos: "... residen nel a superior autoridade dentro da provincia para coidar da tranquilidade pública, da boa orde, da seguridade das persoas e bens dos seus habitantes, da execución das leis e ordes do Goberno, e en xeral, de todo o que pertence á orde pública e á prosperidade da provincia". Todo isto cambia co Real decreto do 30 de novembro de 1833, que establece a nova distribución territorial en provincias, á fronte das cales sitúa os Subdelegados de Fomento. Posteriormente, por Real decreto de 1834, pasan a denominarse gobernadores civís, nome que perdurou salvo no intervalo de 1836 a 1849, en que se chamaron xefes políticos.
Historia archivística
Este fondo, xunto coa documentación das Xuntas e Deputacións de Galicia, foi doado ao Arquivo no ano 1897 polo seu director, Andrés Martínez Salazar, quen o atopara en 1875 nun "almacén de víveres" da rúa de Panadeiras da cidade da Coruña.
Alcance e conteúdo
Coprende:
Instancia de Esteban Ribera ao xefe político denunciando por espía a Inocencio Rosareli. 1813/08/10
Informe ao xefe político resumindo a denuncia con resolución deste pedindo que informen os alcaldes de Santiago e notas marxinais. 1813/08/21
Oficio do xefe político ao alcalde primeiro de Santiago solicitando información sobre o demandado. Minuta.1813/08/27
Oficio do xefe político ao alcalde primeiro de Santiago recordándolle a petición do oficio anterior. Minuta. 1813/10/12
Oficio dos alcaldes ao xefe político xuntando os informes solicitados. 1813/08/15
Informe do párroco de Santa María da Corticela aos alcaldes de Santiago. 1813/10/10
Informe do párroco de Mondoñedo ao da Corticela sobre a esposa do denunciado. 1813/09/25